Cờ vua là game đấu trí được nhiều người lựa chọn. Thậm chí, tại Việt Nam và trên thế giới còn có nhiều giải đấu dành cho người đam mê cờ vua. Vậy làm sao để chơi cờ vua? Hãy cùng chúng tôi nghiên cứu về cách chơi cờ vua cho người mới.
Sơ lược game cờ vua
Cách chơi cờ vua không quá phức tạp nhưng trước khi làm rõ, chúng ta sẽ cùng điểm qua thông tin sơ lược về game. Theo đó, cờ vua là trò chơi bắt nguồn từ môn cờ cổ của người Ấn Độ.
Nó xuất hiện từ trước thế kỷ VI rồi nhanh chóng lan rộng sang Ba Tư. Sau đó, người Hồi giáo đã chơi và đưa môn cờ này du nhập vào châu Âu. Tại đây, nó dần thể hiện sức hút và phát triển tốt từ thế kỷ 15. Đến nửa sau của thế kỷ 19, một vài giải đấu cờ vua đã xuất hiện. Trong đó, giải vô địch cờ vua thế giới lần đầu được tổ chức vào năm 1886. Sự xuất hiện của giải đấu đã khẳng định sức hấp dẫn của môn cờ vua.
Cùng với sự phát triển của loài người, môn cờ vua cũng ngày càng phát triển. Cụ thể, trong thế kỷ 21, người ta đã dùng máy tính để phân tích các thế đi của cờ vua từ những năm 1970. Đến những năm 1990s, trò chơi này đã có phiên bản online để người chơi thoải mái trải nghiệm. Tuy nhiên, dù chơi trực tiếp hay trực tuyến thì game cờ vua cũng bao gồm các quân cờ và bàn cờ vua. Vì vậy, để hiểu về cách chơi cờ vua, chúng ta sẽ cùng xem tên, hình dáng các quân cờ và cách sắp xếp các quân trên bàn cờ. Cụ thể:
Tên và hình dáng của các quân cờ
Cờ vua là trò chơi chỉ dành cho 2 người (các phiên bản online của cờ vua cho phép bạn chơi một mình, chơi với máy). Cụ thể, 1 bàn cờ vua sẽ được chia thành 2 màu là màu trắng (màu sáng) và màu đen (hoặc các màu tối khác). Mỗi người chơi sẽ được cầm 16 quân cờ gồm 1 vua, 1 hậu, 2 xe, 2 tượng, 2 mã và 8 tốt.
Trong đó, các quân hậu và xe được gọi là quân nặng còn các quân tượng và mã của cờ vua được gọi là quân nhẹ. Riêng với quân vua thì tùy vào từng bàn cờ, từng nhà phát hành game online mà quân cờ vua có thể sẽ có một vài hình dạng khác nhau.
Tuy nhiên, dù có thay đổi thế nào thì khi chơi cờ vua, người cầm quân trắng sẽ luôn là người đi đầu. Sau người quân trắng là người cầm quân cờ đen, 2 người sẽ đi lần lượt cho đến khi kết thúc ván cờ.
Bàn cờ vua và các sắp xếp quân trên bàn cờ
Thông tin tiếp theo mà người muốn nghiên cứu cách chơi cờ vua cần biết là bàn cờ vua và cách sắp xếp các quân cờ trên bàn. Trong đó, bàn cờ vua có hình vuông, được làm bằng giấy, gỗ hoặc bằng nhựa (tùy theo sở thích).
Bàn sẽ được chia thành 8 hàng và 8 cột (8 x 8) để tạo thành 64 ô đen trắng xen kẽ nhau. Chúng được đánh thứ tự theo chiều ngang là từ a đến h và chiều dọc là từ 1 đến số 8. Việc đánh dấu này sẽ tạo thuận lợi cho quá trình ghi chép biên bản và các nước cờ vua. Ngoài ra, việc đánh dấu cũng tạo ở thuận lợi cho quá trình sắp xếp các quân cờ.
Cụ thể, các quân cờ luôn được đặt ở 2 hàng cuối cùng theo chiều từ a đến h của mỗi bên cạnh bàn. Nó sẽ được đặt theo thứ tự lần lượt là quân xe – quân mã – quân tượng – quân hậu – quân vua – quân tượng – quân mã và cuối cùng lại là quân xe. Hiểu đơn giản là quân hậu và quân vua sẽ được đặt ở trung tâm bàn cờ. Trong đó, quân hậu được đặt ở vị trí d của hàng 8 còn quân vua được đặt ở vị trí e của hàng 8.
Tính từ trung tâm là quân hậu và quân vua, chúng ta sẽ lần lượt đặt các quân tượng, mã, xe. Hàng giáp phía trên (hàng số 7) sẽ đạt 8 quân tốt.
>> Mời các bạn xem thêm bài viết Những lá bài dung hợp mạnh nhất trong bộ manga Yu-Gi-Oh
Nguyên tắc di chuyển của các quân cờ
Trong cách chơi cờ vua, bạn cần đặc biệt chú ý đến nguyên tắc di chuyển của các quân cờ. Vì trong một bàn cờ, các quân sẽ có cách đi và cách ăn quân khác nhau. Theo đó:
Các quân tốt
Trong cờ vua, mỗi người chơi sẽ có tất cả 8 quân tốt. Khi chơi, các quân tốt chỉ được phép đi thẳng về phía trước, không được đi lùi. Ở vị trí xuất phát, quân tốt có thể tiến lên 1 hoặc 2 ô tùy theo chiến lược của người chơi. Nhưng khi đã rời khỏi vị trí ban đầu, quân tốt chỉ có thể tiến thêm 1 ô trong mỗi nước đi.
Ngoài ra, quân tốt sẽ không ăn quân của đối phương trên đường đi như những quân cờ khác. Thay vào đó, nó sẽ thực hiện ăn chéo về phía trước 1 ô. Sau khi phong cấp, cách di chuyển và cách ăn của quân tốt sẽ tương tự như quân mà nó được phong cấp.
Về luật phong cấp, đây là việc quân tốt đã đi đến hàng cuối phía bên kia của bàn cờ và được thay thế bởi một quân cờ khác như hậu, xe, mã, tượng. Việc phong cấp sẽ được thực hiện ở ô mà quân cờ này tiến đến và có hiệu lực ngay lập tức.
Các quân xe – mã – tượng
Để có cách chơi cờ vua thắng nhanh, bạn cần hiểu cách di chuyển của các quân xe – mã – tượng. Đây là những quân cờ mà mỗi phe đều sở hữu 2 quân. Chúng được sắp xếp ở 2 bên của quân hậu và quân vua (nằm trên hàng 8). Trong đó:
- Quân xe có thể di chuyển dọc và ngang nhiều ô bất kỳ nếu không có quân nào ngăn cản. Trên đường di chuyển, quân cờ này được phép ăn bất kỳ quân nào khác màu và thay thế vị trí của quân đó.
- Quân mã được phép di chuyển theo hình chữ l. Nghĩa là quân cờ này có thể tiến hoặc lùi 2 ô sau đó rẽ trái hoặc phải 1 ô hay sang trái hoặc sang phải 2 ô rồi mới tiến hoặc lùi 1 ô. Đặc biệt, đây là quân duy nhất trên bàn cờ vua được phép nhảy qua đầu các quân cờ khác. Đồng thời, tại vị trí mà quân cờ này di chuyển đến, nó có thể ăn luôn quân đang ở vị trí đó.
- Quân tượng trong cờ vua sẽ di chuyển theo đường chéo. Theo cách chơi cờ vua, nó có thể tiến, lùi bao nhiêu cũng được tùy theo ý định của người chơi. Tuy nhiên, bạn cần chú ý là quân tượng luôn đi theo các ô cùng màu nó đang đứng. Ngoài ra, quân cờ này không được phép nhảy qua đầu các quân cờ khác như quân mã. Nhưng nếu trên đường di chuyển, nó có thể ăn và thay thế vị trí.
Quân hậu và quân vua
Nếu tìm hiểu về cách chơi cờ vua cho người mới bắt đầu, bạn sẽ biết, mỗi phe chỉ có duy nhất 1 quân hậu và 1 quân vua. Đây cũng là 2 quân cờ trung tâm và đặc biệt quan trọng. Trong đó:
- Theo cách chơi cờ vua giỏi nhất, quân hậu gần như là quân mạnh nhất của cả bàn cờ. Vì nó được tổng hợp sức mạnh của cả xe và tượng. Nghĩa là nó có thể di chuyển linh hoạt theo hàng ngang, cột dọc như xe. Đồng thời, có thể đi theo đường chéo như quân tượng. Dù quân hậu không có tính năng nhảy qua đầu quân khác như quân mã. Nhưng chỉ cần trên đường di chuyển thì quân cờ này có thể ăn bất cứ quân nào và lập tức thay vị trí. Đặc biệt, khi di chuyển đến giữa bàn cờ, quân hậu có khả năng kiểm soát đến 27 ô cờ xung quanh.
- Quân vua là quân cờ quan trọng nhất trong bàn cờ vua. Tuy nhiên, nếu quân hậu được xem là quân cờ mạnh nhất thì quân vua lại là quân yếu nhất. Bởi nó chỉ được phép di chuyển 1 ô sát bên cạnh vị trí của ô mà nó đang đứng. Hơn nữa, nó không được phép di chuyển đến ô “bị chiếu” nơi mà vua sẽ bị quân cờ của đối thủ bắt được. Trên đường di chuyển, quân vua có thể ăn bất kỳ quân cờ nào. Sau khi ăn, nó sẽ thay thế vị trí của quân cờ đó.
Hướng dẫn cách chơi cờ vua thắng nhanh
Trước khi bắt đầu ván cờ, mỗi bên sẽ nhận 1 quân cờ trắng hoặc đen. Và mục đích cuối cùng của quá trình chơi cờ vua là phải ăn các quân cờ của đối thủ và chiếu tướng quân vua để giành thắng lợi. Để làm được điều này, người chơi sẽ tiến hành cách chơi cờ vua như sau:
Bước 1: Thiết lập bàn cờ vua và chuẩn bị biên bản ghi chép
Bước đầu tiên trong hướng dẫn cách chơi cờ vua là thiết lập bàn cờ. Ở bước này, người chơi sẽ sắp xếp các quân cờ ở 2 hàng cuối cùng từ ngoài vào là hàng 1, 2 và hàng 8, 7. Trong đó, các quân cờ ở hàng 1 sẽ giống với các quân cờ ở hàng 8 còn các quân cờ ở hàng 2 và hàng 7 đều là quân tốt.
Sau khi thiết lập bàn cờ vua, bạn cần chuẩn bị biên bản ghi chép. Đây là biên bản ghi lại tất cả các nước đi của 2 kỳ thủ trong một ván đấu. Hơn nữa, thông thường, mỗi người chơi sẽ phải tự ghi cả nước đi của mình và nước đi của đối thủ vào biên bản. Điều này sẽ giúp bạn dễ dàng lưu trữ và xem lại các ván cờ của mình để nâng cao kinh nghiệm.
Bước 2: Di chuyển các quân cờ theo đúng luật
Trong cách chơi cờ vua, người nắm quân trắng luôn là người đi trước. Trong một số trường hợp, việc sử dụng quân trắng sẽ đem lại lợi thế nhỏ để giúp người chơi có thể tấn công đối thủ ngay lập tức. Vì vậy, 2 người chơi thường sẽ tiến hành tung đồng xu hoặc chơi trò chơi đoán quân tốt trong tay người kia để xem ai là người được chọn quân trắng.
Sau khi xác định được phe nào sở hữu quân cờ nào, bên nào sẽ đi trước thì bạn cần đi theo đúng luật nhập thành, luật phong cấp và luật bắt tốt qua đường. Trong đó:
Luật nhập thành
Theo luật nhập thành, người chơi phải thực hiện cùng lúc 2 việc là đưa quân vua tới vị trí an toàn và cho phép quân xe đi khỏi góc bàn cờ. Cụ thể, ở lượt đi nhập thành, bạn sẽ di chuyển vua 2 ô về một phía của bàn cờ (bởi quân vua chỉ được phép đi ngang) và quân xe ở góc ra phía ngoài, đứng cạnh vua nhưng ở vị trí ngược lại. Để thực hiện điều này, người chơi sẽ phải đảm bảo:
- Lượt đi này phải là lượt đi đầu tiên của quân vua.
- Lượt đi cũng là lượt đi đầu tiên của quân xe.
- Không có bất kỳ quân nào khác giữa quân vua và quân xe.
- Quân vua của bạn không thể bị chiếu hoặc đi cắt qua đường chiếu của đối thủ.
Các luật chơi cờ vua khác
Ngoài luật nhập thành, người chơi phải chú ý đến luật phong cấp và luật bắt tốt qua đường. Cụ thể:
- Luật phong cấp: Luật này quy định là nếu quân tốt di chuyển đến hàng cuối cùng ở phía bên kia của bàn cờ thì nó có thể được thay thế bằng một quân cờ khác. Hơn nữa, nó được phép thăng hạng thành bất kỳ quân cờ gì đang có trong bàn cờ, trừ quân vua. Thông thường, quân tốt sẽ được thăng làm quân hậu vì đây là quân cờ cực kỳ mạnh mẽ. Tuy nhiên, nó không bao giờ được dùng để trao đổi cho quân đã bị bắt.
- Luật bắt tốt qua đường: Quân tốt cần phải đảm bảo một quy tắc khác là khi di chuyển 2 ô trong nước đi đầu tiên thì nó sẽ đụng phải quân tốt của đối thủ. Lúc này, nó có thể bắt tốt vừa đi 2 ô như khi quân tốt thực hiện nước đi 1 ô. Tuy nhiên, nước đi này chỉ có thể được thực hiện ngay sau nước tiến tốt 2 ô.
Bước 3: Kết thúc ván cờ vua
Theo cách chơi cờ vua, có nhiều cách để kết thúc một ván cờ. Đó là:
- Chiếu tướng và chiếu bí: Chiếu là thuật ngữ để chỉ nước đi khiến quân vua của đối thủ bị bắt. Khi chiếu hết (chiếu bí) – tức là con vua của đối thủ không còn cách nào để thoát khỏi thế chiếu thì bạn sẽ giành chiến thắng. Trường hợp quân vua đã bị chiếu nhưng chưa chiếu hết thì bạn có thể giúp quân vua thoát khỏi thế chiếu bằng cách:
-
- Di chuyển để tránh chiếu nhưng quân vua không thể nhập thành.
- Dùng 1 quân cờ khác để chắn đường chiếu của đối thủ.
- Lập tức bắt quân cờ đang tấn công quân vua của bạn.
- Cờ hòa: Chỉ có 1 cách duy nhất để phân định thắng bại trong cờ vua là quân vua của một phía bị chiếu hết. Tuy nhiên, sẽ có rất nhiều lý do để 1 ván cờ kết thúc với kết quả hòa. Ví dụ như:
- Thỏa thuận hòa: 2 người chơi có thể đồng ý ván cờ kết thúc ở thế hòa và ngừng chơi.
- Hòa khi không đủ lực lượng: Nếu bạn cảm thấy không có đủ quân để chiếu bí đối thủ thì có thể đề xuất hòa.
- Thế cờ lặp lại: Người chơi có thể thủ hòa nếu 1 thế cờ được lặp đi lặp lại chính xác 3 lần, dù không liên tiếp.
- Hòa bằng luật 50 nước đi: Nếu cả 2 người chơi không thể di chuyển được 1 quân tốt nào hoặc không ăn trong 50 lượt chơi liên tục thì ván cờ sẽ bị tuyên hòa.
Bật mí các cách chơi cờ vua giỏi nhất
Ngoài luật chơi căn bản và hướng dẫn cách chơi cờ vua, bạn nên học hỏi các bí quyết đã được nhiều người chơi chia sẻ. Cụ thể:
Có những nước khai cuộc tốt
Trong cờ vua, người chơi cần có những nước đi khai cuộc tốt để thiết lập thế trận và kiểm soát cả bàn cờ. Hãy nhớ, phần quan trọng nhất của bàn cờ là khu vực trung tâm. Nếu bạn có thể kiểm soát tốt khu vực trung tâm với những quân cờ của mình thì sẽ dễ dàng điều hướng trận đấu theo ý muốn.
Nhìn chung, bí quyết đầu tiên là quân cờ càng nhiều thì bạn sẽ càng có thế chủ động và vị trí trung tâm là một mục tiêu quan trọng. Đây là nơi bạn cần đưa nhiều quân cờ của mình vào.
Đừng cho không bất kỳ quân cờ nào
Trong cờ vua, trao đổi quân cờ là chuyện thường xảy ra. Tuy nhiên, người chơi chỉ nên trao đổi những quân cờ có cùng giá trị. Đây là điều mà không phải ai cũng chú ý (nhất là những người chơi cờ vua mới). Thậm chí, không ít người chơi thua vì họ đơn thuần cho không những quân cờ của mình mà không nhận lại được gì cả. Trong quá trình trao đổi quân cờ, bạn cũng phải chú ý tận dụng cơ hội để phát huy tối đa lợi thế và giành chiến thắng trước đối thủ.
Nỗ lực tạo thế trận có lợi cho bạn
Cách chơi cờ vua hiệu quả thứ 3 mà người chơi cần biết là nỗ lực để tạo thế trận có lợi cho bản thân. Cụ thể, trước khi bắt được vua của đối phương, bạn phải đặt những quân cờ của mình trong thế tấn công. Hãy cố gắng giữ nhiều quân cờ sống sót nhất có thể để gia tăng sự lựa chọn.
Ví dụ, bạn cần khéo léo dùng quân tốt để kiểm soát các ô cờ, đẩy quân mã vào vị trí trung tâm. Đồng thời, dùng quân tượng để tấn công chéo từ xa. Riêng với quân xe, bạn có thể xếp thành hàng để tấn công ngang. Cuối cùng, hãy dùng quân hậu làm ngòi nổ cho các cuộc tấn công. Thế trận này sẽ giúp bạn dễ dàng kiểm soát toàn bộ trận đấu, ăn các quân cờ và thậm chí là chiếu vua của đối thủ.
Các cách chơi cờ vua hiệu quả khác
Bạn cũng nên biết các cách chơi cờ vua hiệu quả khác như:
- Người chơi phải khéo léo phối hợp giữa các quân cờ. Bởi thông thường, bạn khó có thể chiếu hết vua của đối phương với 1 quân cờ duy nhất. Thay vào đó, bạn cần kết hợp nhiều quân cờ với nhau để chiếu hết, khiến đối phương không còn đường xoay sở.
- Bạn luôn chú ý đến sự an toàn của quân vua. Vì như đã chia sẻ ở trên, trong bàn cờ vua, quân vua là quân cờ yếu nhất. Nếu quá tập trung vào việc ăn các quân cờ hay chiếu quân vua của đối thủ mà bỏ quên quân vua của bản thân, bạn có thể mất nhiều hơn được. Hãy nhớ rằng, khi bạn chú ý đến quân vua của đối thủ thì họ cũng đang tập trung vào quân vua của bạn.
- Người chơi cờ vua luôn phải giữ vững tinh thần thể thao. Dù thắng hay thua, hãy sẵn lòng chúc mừng hoặc cảm ơn đối thủ vì họ đã cho bạn một trận đấu hay.
Có thể chơi cờ vua online không?
Nhiều người đang áp dụng cách chơi cờ vua trực tiếp. Tuy nhiên, nếu không có sẵn bàn cờ, người chơi cùng (không có sẵn các điều kiện để chơi trực tiếp) thì bạn có thể chọn đánh cờ vua online. Nó cũng có luật chơi tương tự như cách chơi cờ vua trực tiếp. Hơn nữa, người chơi sẽ chủ động hơn rất nhiều.
Vì bạn không phải chuẩn bị bàn cờ hay đem theo các quân cờ. Bạn cũng không phải chọn một đối thủ xứng tầm với bản thân. Thay vào đó, bạn chỉ cần nghiên cứu để tải một tựa game cờ vua online phù hợp với nhu cầu chơi. Sau đó, chọn cấp độ chơi đúng với năng lực của bản thân để bắt đầu trải nghiệm.
Thậm chí, không chỉ người chơi nghiệp dư mà các kỳ thủ chuyên nghiệp cũng chọn tải game cờ vua online về điện thoại. Bởi việc chơi nhiều, trải nghiệm nhiều nước cờ, thế cờ sẽ giúp bạn có khả năng ứng đối linh hoạt. Đến khi chơi với người thật, bạn có thể nhanh chóng hiểu về nước đi của họ để tìm ra cách ứng đối phù hợp.
Nhìn chung, dù không có bầu không khí hồi hộp, căng thẳng như khi chơi trực tiếp nhưng cách chơi cờ vua online cũng đang được không ít người lựa chọn. Hơn nữa, với cách chơi online, bạn có thể chơi trên điện thoại, laptop, pc hay bất kỳ thiết bị nào khác.
Tạm kết
Trên đây là hướng dẫn chi tiết để bạn có thể bắt đầu chơi cờ vua. Nếu còn băn khoăn về cách chơi cờ vua, bạn có thể theo dõi các bài viết khác của nhà cái trực tuyến 78win. Vì nhà cái đang cung cấp nhiều thông tin liên quan đến các môn thể thao, các trò chơi được nhiều người yêu thích. Trường hợp muốn tìm một tựa game có trả thưởng bằng tiền thật, bạn cũng nên truy cập vào hệ thống của sân chơi trực tuyến này.
BÀI VIẾT LIÊN QUAN